Ze spreken nog altijd tot de verbeelding, de Tempeliers, the Knights Templar. Van de Da Vinci code, Ironclad, Kingdom of Heaven tot allerlei documentaires en series.
De Arme Medesoldaten van Christus en van de Tempel van Salomo ( Latijn : Pauperes commilitones Christi Templique Salomonici ), ook bekend als de Orde van de Tempel van Salomo , de Tempeliers , of gewoon de Tempeliers , was een katholieke militaire orde , een van de rijkste en meest populaire van de westerse christelijke militaire orden . Ze werden gesticht in 1119, met hun hoofdkantoor op de Tempelberg in Jeruzalem , en bestonden bijna twee eeuwen tijdens de middeleeuwen, aldus Wikipedia.
Officieel goedgekeurd door de Rooms – Katholieke Kerk door decreten als de pauselijke bul Omne datum optimum van paus Innocentius II , werden de Tempeliers een favoriete liefdadigheidsinstelling in de hele christenheid en groeide snel in lidmaatschap en macht. Tempeliers, in hun kenmerkende witte mantels met een rood kruis , behoorden tot de meest bekwame gevechtseenheden van de kruistochten. Maar, de Tempeliers waren nauw verbonden met de kruistochten; toen het Heilige Land verloren ging, vervaagde de steun voor de orde. [8] Geruchten over de geheime inwijdingsceremonie van de Tempeliers wekten wantrouwen, en koning Filips IV van Frankrijk , die diep in de schuld stond bij de orde, gebruikte dit wantrouwen om misbruik te maken van de situatie. In 1307 zette hij paus Clemens onder druk om veel leden van de orde in Frankrijk te laten arresteren, martelen om valse bekentenissen af te leggen en vervolgens op de brandstapel te verbranden. Onder verdere druk ontbond paus Clemens V de orde in 1312.
Maar in Portugal lag de situatie een beetje anders. Zeker omdat het koningshuis hier zeer goed bevriend was met de Tempeliers. De Tempeliers vestigden zich in de 12e eeuw in Portugal om de eerste Portugese koningen te helpen bij de christelijke herovering en om de kruistochten voort te zetten. Het kasteel dat ze in 1160 in Tomar (een kleine 125 kilometer hier vandaan) stichtten, was geïnspireerd op de vestingwerken van het Heilige Land en was in die tijd het modernste en meest geavanceerde militaire bolwerk in het koninkrijk.
Toen de Tempeliers elders in Europa werden vervolgd, vond de Portugese Koning D.Dinis dat onzin. Weliswaar was de orde der Tempeliers afgeschaft op 2 maart 1312, de overgebleven Tempeliers vonden hier in Portugal een goed tehuis. Zeven jaar later werd de Orde van Christus gesticht in 1319 onder de bescherming van deze Portugese koning, die weigerde de voormalige ridders te vervolgen. In reactie hielpen de voormalige Tempeliers Portugal tijdens de Reconquista en bij de wederopbouw van Portugal na de oorlogen. De koning zelf onderhandelde met Clemens opvolger Johannes XXII voor erkenning van de nieuwe orde en zijn recht om de bezittingen en eigendommen van de Tempeliers te erven. Dit werd verleend in de pauselijke bul Ad ea ex quibus van 14 maart 1319.
De toch al rijke orde verdiende tijdens de vele Portugese ontdekkingsreizen nog veel meer. In 1789 seculariseerde koningin Maria I van Portugal de orde. In 1910, met het einde van de Portugese monarchie, werd het bevel opgeheven. In 1917 werd het bevel echter nieuw leven ingeblazen, met als grootmeester de president van Portugal . De Militaire Orde van Christus, samen met de Militaire Orden van Aviz en van Militaire Orde van Sint Jacobus van het Zwaard, vormde de groep van de “Oude Militaire Orden”, bestuurd door een kanselier en een raad van acht leden, en door de president van de republiek, benoemd om hem als grootmeester bij te staan in alle administratieve zaken van de orde. De Orde kan voor buitengewone diensten aan de Republiek worden verleend aan militaire officieren en, ondanks zijn naam, aan burgers (inclusief buitenlanders en Portugese burgers) en aan leden van: het parlement of andere regeringsafdelingen, het corps diplomatique, de rechtbanken van Justitie, de Ambtenarenzaken en andere overheidsinstanties. Bekende personen die in de orde werden benoemd zijn o.a. Vasco de Gama en Magelhaes, de ontdekkingsreizigers. Prinses Margriet is een van de weinige Nederlanders die het Grootkruis draagt, in België zijn o.a. Koningin Fabiola, maar ook diverse koningen en prinsessen onderscheiden met deze orde.
Waarom deze geschiedenisles? Omdat Tempeliers zich ook hier heel veelvuldig ophielden. De ridders hadden Portugal enorm geholpen met de reconquista, de oorlog die de Moren (de Islamitische overheersers) deed verdwijnen na honderden jaren overheersing. Portugal was nog voor Spanje van de Moorse overheersing af. Als dank kregen de Tempeliers grote stukken land, en zeker in dit gebied (ook wel aangenaam, grensgebied, dus ze konden gelijk helpen de grens te verdedigen). Castelo Branco, Idanha-a-Nova, monsanto, Castelo Novo, Idanha-a-Velha (waar we vandaag nog waren), overal stonden kastelen van de Tempeliers.
En zelfs ons eigen dorp, Atalaia (zowel do Campo als Povoa) waren ooit eigendom van de Tempeliers. Welke edele (of minder edele) ridder dat is geweest, moeten we nazoeken, zeker geen grote bekende. Maar zijn -volledig verdwenen- kasteel moet ergens hier hebben gestaan. En aangezien dergelijke ridders heer en meester waren over hun gebied, was ons land dus ook ooit eigendom van de Tempeliers. Of het toen bos was, bewerkt werd door een horige of lijfeigene, een pachter? Of het het gebied was van de ridderlijke stallen, de Ridderlijke jacht? Leuk om over te fantaseren, en wie weet vinden we dergelijke historie nog wel eens ergens terug.
Toch heel leuk om op zo’n stukje oude geschiedenis te wonen, van Lusitaniers tot Riomeinen, Tempeliers tot Franse overheersers, dit plekje heeft heel wat zien gebeuren….
Nog een aardig weetje: Zowel het Portugese voetbalelftal als het Braziliaanse voetbalelftal , evenals de Club de Regatas Vasco da Gama of de voetbalclub “Os Belenenses” hebben de gestileerde afbeelding van het kruis van de Orde van Christus in hun symbolen.
Non nobis, Domine, non nobis: sed Nomis Tuo da gloriam
